مطالعات مردان

روز پنج شنبه مانور باشکوه بسیج در شهر تهران برگزار شد که بازتاب گسترده ای نیز در میان مردم و رسانه‌ها داشت. در حاشیه این مراسم عکس‌هایی از مانور دختران بسیجی با پوشیه و حرکات رزمی منتشر شد که در جای خود کم سابقه بود.

در این رابطه نکاتی قابل ذکر است، اما پیش‌تر مقدماتی لازم است.
یکم. این مراسم توسط نهاد مقدس بسیج برگزار شده است. نهادی که بطور طبیعی باید بیشترین قرابت را در حوزه ایدئولوژیک با مبانی انقلاب و اسلام داشته باشد.

دوم. نقش دختران بسیجی در این مانور و عکس‌هاست. زنانی که به طور روشن باید بیشترین دغدغه را برای حفظشان و جایگاه زن مسلمان داشته باشند؛ و سوم نمایش و مانوری است که بوضوح نمایشی از الگوی زن مسلمان انقلابی برای جامعه خواهد بود.

با این ۳ مقدمه یک سؤال جدی وجود دارد. چه میزان این عکس‌ها و این نمایش رزمی برای زن مسلمان دارای حجیت دینی و شرعی است؟ با فرض اینکه ضرورت آموزش فعالیت‌های رزمی را برای دختران بسیجی پذیرفتیم، انتشار این عکس‌ها با چه هدفی صورت می‌گیرد؟ چه تعریفی از زن مسلمان داریم؟ آیا زن مسلمان را تنها در حجاب و پوشیه تعریف کردیم؟ آیا تفاوت مرد و زن برای فعالیت اجتماعی تنها در پوشش و حجاب است؟

بزرگ‌ترین اشکال ما از ابتدای انقلاب این بوده و هست که بجای تعریف صحیح از جایگاه و شان زن و مرد و تکالیف متناسب با این شئونات از حقوق آن‌ها حرف زدیم. اینطور شد که بدون توجه به جایگاه زن و آفرینش او حقوقش در رقابت با مرد تعریف شد؛ و سرانجام بدانجا رسیدیم که زنان ما تمام حقوقشان را در رقابت با مردها، از دست رفته می‌بینند. زن مذهبی ما نیز همان می‌کند که زن کمتر مذهبی انجام می‌دهد؛ تنها با این تفاوت که حجاب دارد. آیا حجاب تنها اختلاف زن مسلمان و زن غربی است؟ اینطور نیست. زن با آفرینش کاملاً متفاوت از مرد جایگاه و حقوق مجزایی دارد. محدودیت‌هایی که برای زن هست محدودیت‌های ناشی از مقایسه با مردهاست و در غیر اینصورت هیچ محدودیتی متصور نیست. زن را از پوسته اصلی خودش خارج کردیم و چنان ساختیم که امروز در مقایسه با مردها احساس کمبود و خسران و یا احساس ظلم کنند.

کم کاری بزرگان و رسانه‌های ما در تعریف درست از زن مسلمان باعث شده است که بعد از سی و اندی گذر از انقلاب، دچار تشویش و سردرگمی در الگوی زن دیندار باشیم. تصور رایج این است که زن دیندار تنها زن باحجاب است. رقابت پوچ و توخالی زن و مرد باعث شده است با نسلی از زنان مواجه شویم که کمترین اهمیتی را برایشان و جایگاه و طبیعت خود قائل نیستند و از این جهت تفاوتی بین باحجاب و بی حجاب آن‌ها نیست.

زنی که تصور می‌کند حجاب محدودیت نیست و می‌تواند دوشادوش مردان هرکاری کند و دست به هر اقدامی بزند، همان فمینیست مسلمانی است که تنها خودش هزینه این باور غلط نشده بلکه جامعه ای را غرق این بدفهمی کرده است. حجاب محدودیت است؛ اما چه محدودیتی؛ محدودیتی که تاکید برشان و جایگاه لطیف و شریف زن دارد. زنی که زیبایی‌های خود را در معرض دید عموم می‌گذارد کارش زشت تر از زن محجبه ای نیست که رفتار مردانه خودش را برخ دیگران می‌کشد. زن دنیای متجدد، جنس مسخ شده ای است که با ویژگی‌های زنانه تلاش می‌کند به ارزش‌های مردانه دست یابد؛ و البته که این‌ها همه ناشی از کم کاری ماست. کم کاری در حوزه فرهنگ است که هنوز نتوانسته‌ایم الگوی روشنی برای زن متدین انقلابی ارائه دهیم. هنوز تصور رایج این است که زن انقلابی زنی است که تا دیر وقت بسیج است و هر شب هیات می‌رود و برای مقابله با فتنه و انحراف آموزش رزمی و نانچیکو می‌بیند. هنوز نتوانستیم سبک زندگی زنانی که از دامنشان هزاران شهید تقدیم اسلام شده است را به نمایش بگذاریم.

دیدن شهدای انقلاب بدون نقش آفرینی تربیتی مادران انها خطای فاحش ما در حوزه ترویج فرهنگ انقلاب و دفاع مقدس بوده است. مانور بسیج باید جایگاه واقعی زنان متدین را به نمایش بگذارد. جایگاهی که ده‌ها عالم و مجاهد به گرد کمال و تریبت تعالی بخش وی نمی‌رسند. ضرورتی هم اگر برای زنان نانچیکو باز وجود دارد نیاز به جار زدن و مانور و نمایش همگانی ندارد. باید بماند بوقتش و ضرورتش.